Op een wei in de Veldstraat te Zoersel groeit en bloeit sinds 2012 een ecologische samentuin. "Verkopen jullie dan geen groenten?” Die vraag kreeg initiatiefnemer Bart regelmatig. Nu een landbouwperceel van zo’n 2 hectare in de buurt te koop staat, neemt ‘Bart van de samentuin’ de stap om samen met ervaren boer Gert en een gedreven achterban een volwaardig korteketen-tuinbouwbedrijf te starten.
Al meer dan tien jaar komen mensen samen in de samentuin. Een dertigtal enthousiaste vrijwilligers verbouwt er groenten, bloemen en kleinfruit. Minstens even belangrijk als het zaaien, planten en oogsten, is het samenwerken: in De Veldstraat is er plaats voor iedereen.
Een vriendengroep die net een workshop fermenteren gevolgd heeft, kaart nog na in het openluchttheater bij een kopje koffie. Ondertussen stookt een vrijwilliger de pizzaoven op. Kippen scharrelen vrolijk rond, elke dag op een andere plek dankzij hun mobiele hok. Ze houden het gras en de keten kort, want ze verwerken het groenafval tot eieren.
Groenten voor zestig gezinnen
Nu een landbouwperceel van 2,3 hectare in de buurt te koop komt, neemt ‘Bart van de samentuin’ de stap om samen met boer Gert De Cock een bioboerderij op te richten: De Veldstraat. Zestig gezinnen kunnen er vanaf 2025 een jaarabonnement nemen op een wekelijks groentepakket. “Het eerste jaar bewerken we slechts 30 are voor groenten. Al de rest gaat in rust om de bodem de kans te geven zich te herstellen. De afgelopen 15 jaar werd hier maïs geteeld op monocultuur, wat de grond geen goed heeft gedaan,” vertelt Gert. “Eenvoudige ingrepen volstaan: geen tractor gebruiken bij nat weer; zo ondiep mogelijk de grond bewerken, mulchen of graan aanplanten zodat de diepe wortels de bodemopbouw verbeteren.”
Jeugdvrienden
Gert en Bart zitten samen in het derde jaar bij Landwijzer, dé school voor biologische boeren in spe. “Dankzij de opleiding hebben we ons teeltplan kunnen optimaliseren. Bovendien kunnen we onze boekhoudkundige kennis opfrissen. Als de cijfers kloppen, krijgt de boer ook loon naar werken. Dat is iets wat in de landbouw vaak niet het geval is,” vertelt Bart.
De twee zijn al langer partners in crime. In de lagere school hadden ze hun eigen clubje ‘Little Greenpeace’, waarmee ze over verre reizen droomden en de beestjes en de natuur bestudeerden. “Terwijl onze klasgenoten vooral in voetbal geïnteresseerd waren, klommen wij in de bomen”, vertelt Bart. Nu, zoveel jaren later, zijn ze nog niet gestopt met dromen. “En dan nog op dit veld, wat de kortste weg was tussen onze huizen,” lacht Gert.
Nadien zwermden zowel Gert als Bart uit. “Ik heb een aantal jaar in de Franse Alpen gewoond,” vertelt Bart. “Als saisonnier werkte ik in de horeca, maar ik probeerde vooral zoveel mogelijk op mijn snowboard te staan. Die eerste run van de dag. De maagdelijke sneeuw, het gevoel van vrijheid, de weidsheid… Dat is onbeschrijfelijk.”
Terwijl Bart de bergen introk, ontdekte Gert de wereld per fiets. Tussen zijn reizen door werkte hij als seizoensarbeider bij Wijngaardhof in Westmalle en als begeleider in de sociale tewerkstelling. Ook was hij jarenlang bij Natuurpunt aan de slag als terreinmedewerker. “Ik heb ook al een aantal jaar ervaring als freelance boer, onder andere bij kaasmakerij Het Hinkelspel.”
Ontstaan uit paradijselijke samentuin
Gert was al van kindsbeen af bezig met groenten kweken. “We waren thuis met acht en leefden zo goed als zelfvoorzienend, met zelfs een geit in de tuin.” Barts beide grootvaders hadden wel een moestuin maar toen hij begon met de samentuin had hij nog alles te leren. “Ik had het concept leren kennen dankzij Velt. Op dat moment waren er nog maar een handvol samentuinen in Vlaanderen. Met enkele vrienden hebben we dan een vzw opgericht. Ik zie ons hier nog staan met een boek over permacultuur in de hand.”
Intussen is de samentuin een klein paradijs in Zoersel, in vele opzichten. “Op mijn 22ste heb ik een snowboard-ongeluk gehad waarbij ik een ruggenwervel heb gebroken. Daarna duurde het wel even om m'n leven weer richting te geven. Omdat ik zelf niet meer gemakkelijk mijn rugzak kan nemen, richt ik hier mijn eigen paradijs in: mijn eigen droomplek in het groen. Binnenkort bouwen we een werfkeet om tot WWOOF-keet. Mensen vanuit de hele wereld kunnen hier dan blijven logeren om een handje toe te steken. Als ik niet meer de wereld in kan, moet de wereld maar naar hier komen.”
Sterke ploeg
Maar De Veldstraat is meer dan Bart en Gert. Zoals de samentuin niet kan bestaan zonder alle vrijwilligers, is er geen bioboerderij De Veldstraat zonder het team van tien mensen die de basis van de coöperatie zullen vormen. “Bij de opstart komt zoveel kijken. Dan doet het deugd dat we elk onze eigen expertise kunnen inbrengen en de taken kunnen verdelen. De coöperatie geeft de boer de ruimte om met zijn veld bezig te zijn.”
Maar dan moet er nog één niet onbelangrijke horde genomen worden: het vrijkopen van de grond. “We hebben erover nagedacht of we dat zelf zouden kunnen verwezenlijken. Maar pre-financieren zou voor ons heel moeilijk zijn. En dus zijn we heel blij dat we met De Landgenoten in zee kunnen gaan. We delen dezelfde idealen: de overtuiging dat landbouwgrond gemeengoed zou moeten zijn. Het is niet onze bedoeling om de grond nu aan te kopen en later met winst door te verkopen. We willen de grond in de duurzame landbouw houden. Voor altijd.”
Koop mee een stuk grond vrij
Laat jij De Veldstraat mee bloeien en groeien? Door aandelen te kopen of een gift te doen, kunnen we samen de grond veiligstellen en gunnen we bioboerderij De Veldstraat een vliegende start.