Sinds meer dan vijf jaar is De Landgenoten lid van het Europese netwerk Access-to-Land, kortweg A2L. Begin november vond de jaarlijkse algemene vergadering plaats. Het is een jaarlijks moment van hartelijk weerzien met onze Europese collega’s. We verwelkomen nieuwe leden en overleggen waar we onze gemeenschappelijke energie aan willen besteden. 5 vragen over A2L aan Petra, onze coördinator.
1 Wat is Access-to-Land?
Access-to-Land is een netwerk van grassroots organisaties die allemaal de familiale landbouw ondersteunen. Grassroots betekent dat burgers in plaats van beleidsmakers initiatieven ontwikkelen en beslissingen nemen. De meerderheid van deze organisaties werkt net zoals De Landgenoten: ze kopen landbouwgrond aan met middelen van vele burgers samen om die te verhuren aan bioboeren. Daarnaast zetten de leden ook in op de vorming en ondersteuning van boeren, op het adviseren van publieke grondeigenaren en op het beschermen van natuur samen met boeren.
A2L is voor De Landgenoten een welkome plek om kennis uit te wisselen, om advies en zelfs vorming te vragen, en steun te vinden voor schijnbaar onoverkomelijke dossiers. Het is ook een plek van warme contacten, stevige vriendschappen en verrijkende veldbezoeken. Het is een Europese familie waar we allemaal toe behoren met als gemeenschappelijke wens om zoveel mogelijk landbouwgrond voor echt duurzame landbouw te bestemmen en bioboeren te ondersteunen.
2 Wie maakt er allemaal deel van uit?
Momenteel telt Access-to-Land 15 leden. Op de algemene vergadering verwelkomden we een nieuwe organisatie uit Oekraïne, AFZU. De oorlog leidde tot de verkoop van grote stukken landbouwgrond, aan welgestelde individuen en bedrijven. Of deze grond in Oekraïense handen zal blijven of doorverkocht zal worden aan buitenlandse partijen, is vooralsnog niet duidelijk. Tegelijk zijn vele mensen uit de steden weggevlucht naar het platteland en ontstaat er een sterke bewustwording rond het belang van lokale voedselproductie. Landbouw staat terug in de kern van het leven: voedsel om te overleven.
3 Wat gebeurt er op de algemene vergadering?
Een algemene vergadering betekent een terugblik op wat we gepresteerd hebben samen en op wat we het komende jaar willen aanpakken. De terugblik levert een divers plaatje op van onder meer communicatie, werken met publieke grondeigenaren en beleidswerk op Europees niveau (UPSOL). Vooruitblikkend op het nieuwe jaar verkennen we onze behoeftes en capaciteiten op korte en lange(re) termijn. We plannen een verderzetting van het adviseren van publieke grondeigenaren en het beleidswerk op Europees niveau, we hopen meer leden te verwelkomen van landen die we nog niet bereiken, we plannen bijeenkomsten en veldbezoeken en dromen van een jaarlijks festival dat de bodem eert…
Ook het financiële plaatje moet kloppen. A2L wordt gehost door het Franse grondenfonds Terre de Liens, met financiële steun van enkele Franse stichtingen. Dit budget wordt aangevuld met middelen van Europese projecten waarbij de verschillende leden vrijwillig kunnen aansluiten en waar de leden ook zelf een deel van hun werkingsmiddelen vandaan kunnen halen.
.jpeg)
4 Welke good practices of verhalen van editie 2024 neem je mee naar De Landgenoten?
Een algemene vergadering is zo rijk als haar leden: we maken er een punt van om bij elke bijeenkomst expertise, ideeën en plannen uit te wisselen. Hoe kunnen landbouw en biodiversiteit samengaan, is het onderwerp van een eerste workshop. Hoe grondaankopen financieren, een tweede. De Europese regelgeving met impact op grond en de nood aan een Europees grondenbeleid, een derde.
Uit Denemarken leren we dat het Deense grondenfonds, Danmarks Økologiske Jordbrugsfond, haar gronden grotendeels financiert met ondersteuning van publieke instellingen die brood zien in een biologisch beheer van specifieke gronden om kosten te vermijden. Ook heeft het grondenfonds een charter ontwikkeld waarmee zij de boerderijen op hun gronden stimuleren om te blijven investeren in een grotere biodiversiteit. De boeren worden daarbij ondersteund door het innovatiecentrum voor biologische landbouw. Focuspunten zijn groene corridors voor wilde dieren en velden die zo klein als mogelijk zijn, omringd door bomen en struiken. In een land waar klassieke boerderijen makkelijk een paar honderd hectare groot zijn, is dat een opmerkelijke keuze.
ECVC, de Europese vertegenwoordiging van Via Campesina, neemt ons mee in hun beleidswerk om een Europees grondenbeleid te bepleiten. A2L steunt hun nota en neemt hem als uitgangspunt om ook zelf na te denken over een Europees observatorium over de grondenmarkt.
5 Naarwaar ging het veldbezoek?
Een algemene vergadering kan niet compleet zijn zonder een veldbezoek. We gingen op bezoek bij een boomkwekerij gevestigd op grond van XCN. XCN is de enige partner die zich integraal toelegt op de bescherming van biodiversiteit, in samenwerking met boeren. Het is een koepelorganisatie, die natuurverenigingen actief in Catalonië verenigt. XCN bezit zelf amper grond, maar vlak bij Igualada, onze gaststad voor drie dagen, kocht ze tien hectare grond aan langs een spoorweg. Een deel van het langgerekte stuk grond huisvest een boomgaard waar onderzoekers proberen oude rassen te redden. Ze gingen op zoek naar rassen bij particulieren, hobbytuiniers en boerderijen. Ze verzamelden tientallen rassen van onder meer appel, amandel, pruim, peer en enten die op jonge stammen. De boomgaard is nog jong: de beperkte oogst wordt verkocht aan een bakker en rechtstreeks aan de lokale gemeenschap. Als de oogst overvloediger wordt, zal hier een rendabele boomkwekerij ontstaan, die niet alleen het fruit maar ook de bomen zelf zal verkopen.
Aansluitend brachten we een bezoek aan een bakkerij in Jorba. De plek blijkt zoveel meer te zijn dan een bakkerij: in de eigen moestuin groeien oude rassen van groenten en kruiden. In de keuken staan kruiden, noten en vruchten die in het wild geplukt zijn om te verwerken tot brood, smeersels, tussendoortjes… Ook vruchten die rauw niet eetbaar zijn zijn voer voor experiment. Niet zelden creëert de kok opzienbarende resultaten. We proeven van een ‘worst’ gemaakt van eikels: wie niet beter weet, denkt een stukje zachte chorizo te eten. De bakkerij is een populaire plek: in enkele jaren tijd is dit initiatief uitgegroeid tot een coöperatie met meer dan 25 mensen in dienst. Een plek om te koesteren!
Meer weten?
.jpeg)