Bruno De Wever is ambassadeur voor bioboerderij Herdershof. Op donderdag 23 mei (Kornèl, Berchem) en woensdag 12 juni (Veldvolk, Nijlen) vertelt de bekendste historicus van Vlaanderen waarom samen grond aankopen een goed idee is voor onze voedselzekerheid en biodiversiteit. ‘We moeten de schadelijke effecten van commerciële landbouw en chemicaliën terugdringen.’
‘Ik kom ver uit mijn comfortzone,’ bekent politiek historicus Bruno De Wever. De geschiedenis van landbouw is immers niet zijn specialiteit, dat is WOII en de collaboratie in België. Toch wou hij graag ambassadeur worden van het Herdershof, de bioboerderij uit Nijlen waarvoor De Landgenoten grond kocht (en die mee werd opgericht door Bruno’s voormalige buurjongen, Wannes Nyckees). Omdat hij naast kenner van het verleden, scherp observator van het heden ook een echte vooruitgangsoptimist is.
‘Ik heb de afgelopen tien jaar een mindshift doorgemaakt,’ vertelt Bruno. ‘Vroeger verdedigde ik grootschalige landbouw vanuit dat vooruitgangsoptimistisch standpunt. Historisch gezien hebben we immers een enorme evolutie doorgemaakt van voedselschaarste naar overvloed, mede dankzij grootschalige landbouw en kunstmest. Nu ben ik daarvan minder overtuigd. Vandaag zie ik de problemen van grootschalige landbouw voor de biodiversiteit. Het is noodzakelijk om na te denken over biodiversiteit en gezonder voedsel. We moeten de schadelijke effecten van commerciële landbouw en chemicaliën terugdringen.’
Wake-up call
Een biologische boerderij zoals Herdershof, die haar verse producten via de korte keten verspreidt, en een coöperatie als De Landgenoten, waar burgers samen landbouwgrond kopen voor bioboeren, stemmen hem dan ook hoopvol. ‘Ik ben geen typische ambassadeur die vanuit diepe overtuiging biolandbouw een warm hart toedraagt,’ vertelt Bruno. ‘Het is eerder een kwestie van evoluerend inzicht – met nog steeds veel vragen en bedenkingen.’
Maar dat er maatschappelijke verandering nodig is, staat vast. En vroeger brachten burgerinitiatieven vaak net zo’n mindshift teweeg. ‘Zij kunnen een wake-up call zijn voor de overheid,’ zegt Bruno. ‘Historisch gezien begon de sociale zekerheid ook zo. De Gentse textielwevers verenigden zich om een gemeenschappelijke kas te stichten om zij die een arbeidsongeval hadden, te ondersteunen. Zo groeide het systeem tot iets dat door de staat werd overgenomen.’
Dat overheden vandaag publieke landbouwgrond verkopen – en dus een omgekeerde beweging maken van gemeenschap naar privé – ziet Bruno als slecht beleid. ‘Uit gesprekken met collega’s die gespecialiseerd zijn in landbouwgeschiedenis en door de tentoonstelling Gentse gronden in het STAM Gent heb ik geleerd hoe belangrijk landbouwgrond is en waarom dat niet zomaar van functie kan switchen. We moeten ons bewust zijn van de waarde van grond. Zolang de overheid die niet ziet, is het goed dat burgerinitiatieven zoals De Landgenoten dit gat opvullen.’
Darwin
Als het verleden iets leert, dan wel dat de mens grote en kleine ecologische rampen heeft veroorzaakt. ‘We kennen allemaal de theorie van Darwin: de meest aangepaste soort haalt het’, vertelt Bruno. ‘Dankzij zijn intelligentie is de mens de afgelopen 40.000 jaar zo succesvol geworden dat hij al de andere soorten domineert. Maar zijn intelligentie kan zich ook tegen hem keren. We kunnen vandaag bijna alles manipuleren. Zo bedenken we gesofisticeerde technieken en chemische systemen om voedsel te produceren. Die kunnen zich tegen ons keren door onze biodiversiteit naar de knoppen te helpen zodat onze planeet onleefbaar wordt voor de mens, de onaangepaste soort.’
Maar zelfs dan blijft Bruno een vooruitgangsoptimist. ‘Ik denk dat de mens ook in staat is om dat te keren. Al vergt dat naast verstand vooral ook moed om bepaalde dingen te veranderen – ook in je eigen leven. Dan kom je dicht bij waar het Herdershof en De Landgenoten mee bezig zijn: burgers overtuigen om gezonder te eten en biodiversiteit weer te laten groeien.’
Kom je graag naar onze gratis infoavonden over onze grondaankoop voor het Herdershof? Bruno De Wever, ambassadeur van het Herdershof, vertelt donderdag 23 mei (Kornèl, Berchem) en woensdag 12 juni (Veldvolk, Nijlen) hoe landbouwgrond vroeger ten dienste stond van de gemeenschap en welke plek grond vandaag in onze samenleving inneemt. Dit evenement is gratis. Schrijf hier in voor het infomoment in Kornèl (23 mei) en hier voor dat van Veldvolk (12 juni)