De moeilijke toegang tot landbouwgrond vormt een van de belangrijkste drempels om een biologisch landbouwbedrijf te starten, uit te breiden, veilig te stellen of te verduurzamen. Beschikbare grond vinden, is al een uitdaging op zich. Daarom organiseert De Landgenoten jaarlijks een Tournée Aréale of grondenzoektocht. De eerste edities van Tournée Areale vonden plaats in 2020 en 2021. De laatste editie, waarbij we grond zochten voor Charlotte, verkrijgt vandaag, verschillende maanden na afloop, een positieve staart.
Wat is Tournée Aréale?
Tournée Areale brengt een groep lokale vrijwilligers bijeen rondom een of meerdere bioboeren die op zoek zijn naar grond. Na een lanceringsevenement, stomen we hen klaar voor een heuse grondenzoektocht. We verzamelen informatie over beschikbare gronden, we onderzoeken de vele tips die we ontvangen, we maken buurtbewoners en lokale politici bewust van de nood aan vruchtbare grond en we zorgen voor naamsbekendheid voor de zoekende boer. We hebben één doel voor ogen: grond vinden voor bioboeren die De Landgenoten vervolgens kan kopen om te beschermen als biologische landbouwgrond voor toekomstige generaties.
De kans die Tournée Aréale bracht voor beginnende boerin Charlotte
Charlotte klopte bij ons aan ergens in 2020. Ze was op zoek naar grond én naar middelen om haar eigen tuinbouwbedrijf op te starten. Ze was toen nog student bij Landwijzer. Ze overtuigde onze Adviesgroep Projecten met haar businessplan, haar visie én haar goesting om als bioboerin aan de slag te gaan.
Ergens omstreeks dezelfde tijd startte De Landgenoten met de eerste grondenzoektochten. Charlotte was maar wat bereid om samen met vrijwilligers op zoektocht te gaan. Het zou een deels digitale zoektocht worden want covid-19 was in het land.
Voor Charlotte bracht Tournée Aréale onverwacht ook een bondgenoot: Hilde De Boeck. Hilde werkte verschillende jaren als bioboerin voor het Neerhof in Dilbeek, waar ze de groenteteelt voor haar rekening nam. Hilde besloot in 2020 dat de tijd rijp was om een eigen boerderij te starten, in dezelfde zoekregio als Charlotte. Dankzij Tournée Aréale kwamen Hilde en Charlotte met elkaar in contact. Na enkele uitwisselingen besloten ze om samen verder te zoeken naar grond voor een gemeenschappelijk project.
De geactiveerde vrijwilligers voerden gesprekken met grondeigenaren, boeren uit de buurt en organisaties actief in onze zoekregio. Die gesprekken mondden uit in zes concrete pistes, die we de volgende maanden onderzochten. Via één van de vrijwilligers ontdekten we dat een van de geviseerde gronden, nabij het Erasmusziekenhuis op de grens van Anderlecht, eigendom was van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). VLM zou een openbare oproep voor een landbouwproject lanceren in de volgende maanden. Effectief, eind november 2021 stelde VLM via de open oproep ‘Ruimte voor voedsel’ 3,16 hectare beschikbaar voor een project met korteketenlandbouw.
Charlotte en Hilde dienden een overtuigend dossier in en werden uitgekozen! Het betreft een eenjarig contract dat elk jaar na overleg vernieuwd kan worden. Het nodige kapitaal om te starten haalden ze op via een win-win-lening. Uiteraard had De Landgenoten liever een grondaankoop gerealiseerd waardoor beide boerinnen zekerheid zouden verkrijgen over hun gronden voor de rest van hun loopbaan. Eenjarige contracten zijn verre van ideaal. We hopen dan ook dat VLM op een correcte manier met de gebruiksovereenkomst van deze beide straffe bioboerinnen omgaat en op termijn in staat is om hen wél zekerheid te bieden over de gronden.
En zo lanceren ze in juni een gloednieuwe agro-ecologische zelfoogstboerderij. De nieuwe boerderij krijgt de naam Perkuus. De naam verwijst naar het rijke verleden van kleinschalige groenteteelt in de streek. Boerkozen of 'perkuzen' zijn landbouwers die aan kleinschalige gemengde tuinbouw doen in de buurt van Brussel. Perkuus zal in Sint-Pieters-Leeuw kwaliteitsvolle en gezonde biogroenten kweken in harmonie met de natuur en de omgeving. De boerderij zal werken volgens de filosofie van CSA (Community Supported Agriculture). Dat wil zeggen dat buurtbewoners deelnemers worden van de oogst door een oogstaandeel te kopen aan het begin van het seizoen. Zo delen boeren en eters samen in de kosten van voedsel telen, maar ook in alle rijkdom die het veld en alles daarrond zullen teruggeven. Perkuus kiest ervoor om deelnemers zelf te laten oogsten; zo creëren ze een hechte gemeenschap op het veld. Wil je mee oogsten, dan kan je een oogstaandeel kopen. Perkuus berekent voor dat oogstaandeel de kost van een jaar groenten telen en deelt die onder de deelnemers. Zo is de aankoop van plantgoed, compost én een eerlijke verloning voor de arbeid en de uitbouw van een duurzaam landbouwbedrijf gedekt. Daarnaast gaat Perkuus verkopen aan lokale en Brusselse winkels. Hilde heeft doorheen haar jaren als boer heel wat connecties uitgebouwd, die nu uitmonden in sterke partnerschappen.
Op www.perkuus.be vind je alle informatie over oogstaandelen en weetjes en nieuwtjes van de boerderij.