In Vlaanderen is ongeveer 53.000 hectare landbouwgrond publiek bezit. Heel wat steden, gemeenten, OCMW’s en andere publieke actoren willen die grond inzetten voor voedselproductie met een lokale meerwaarde. Eind 2024 kreeg De Landgenoten een kortlopende erkenning als omgevingsvereniging van het Departement Omgeving. En dat is goed nieuws: zo krijgen we ruimte om onze inspirerende, adviserende en ondersteunende rol voor publieke grondeigenaren te versterken. Onze missie: meer publieke gronden inzetten voor agro-ecologische en biologische landbouw. De komende twee jaar willen we lokale overheden begeleiden om deze ambitie waar te maken.

We focussen daarbij op vier doelstellingen. 

1. Meer publieke landbouwgrond in agro-ecologisch en biologisch beheer


Verschillende publieke grondeigenaren zien het belang en de noodzaak in om hun landbouwgronden op een duurzame manier te beheren, maar stoten op obstakels. De Landgenoten biedt begeleiding aan in het proces naar een agro-ecologisch beheer van de eigen gronden.

Wanneer grondeigenaren zelf niet over de nodige expertise of capaciteit beschikken, kunnen we een oplossing bieden door de gronden zelf in beheer te nemen en de eigenaar volledig te ontzorgen.

Via onze Waalse partner Terre-en-vue en het Europese netwerk Access-to-Land hebben we sterke voorbeelden uit binnen- en buitenland, die we kunnen aanwenden om onze eigen kennis te verruimen. Zo verbeteren we de ondersteuning die we bieden aan publieke grondeigenaren. 

2. Publieke grondeigenaren inspireren


We willen lokale overheden overtuigen van de waarde van publieke landbouwgronden voor een duurzaam lokaal landbouw- en voedingsbeleid. Daarvoor delen we krachtige en inspirerende verhalen uit het veld. We verzamelen inzichten van pionierende grondeigenaren en benoemen zowel voordelen als knelpunten. Op webinars, studiedagen en veldbezoeken delen we praktijkvoorbeelden en inspireren we beleidsmakers.

3. Burgers en boeren bij het debat betrekken


De Landgenoten beschouwt landbouwgronden als gemeengoed, en dat geldt zeker voor publieke gronden. Burgers en boeren worden daarom actief betrokken bij de thematiek en gemotiveerd om zich lokaal in te zetten. Op verschillende locaties zetten we werkgroepen op. Ook hier schaven we onze kennis en ervaring rond participatieve trajecten bij via onze partners.  

 

4. Beleidsaanbevelingen formuleren 

De Landgenoten werkte in 2020-2021, samen met FIAN en onder de koepel van Voedsel Anders, aan beleidsaanbevelingen om de toegang tot grond voor agro-ecologische boeren te bevorderen. Een deel van dit dossier richtte zich specifiek op publieke gronden. Intussen is er een nieuw pachtdecreet met aangepaste voorwaarden voor publieke grondeigenaren. Daarom actualiseren we onze beleidsaanbevelingen.

Die hebben pas impact als ze beleidsmakers bereiken. We engageren ons om deze aanbevelingen onder de aandacht te brengen van relevante spelers om zo een duurzamer beheer van publieke landbouwgronden te bevorderen.

De Landgenoten krijgt alvast tot eind 2026 om een stevige start te maken om deze doelstellingen te verwezenlijken. Twee nieuwe collega’s gingen daarvoor half maart van start. Begin volgend jaar dienen we een nieuwe aanvraag in om een langlopende erkenning te krijgen voor de periode 2027-2031.

Meer weten over onze werking rond publieke gronden, of ben je als openbaar bestuur op zoek naar ondersteuning rond dit thema? Neem alvast een kijkje in onze toolbox voor lokale besturen, of contacteer ons vrijblijvend via contact@delandgenoten.be.