Het Europees Parlement keurde onlangs enkele landbouwdossiers goed. Een daarvan is een voorstel om generatievernieuwing in de landbouw te bevorderen. Wat staat in het dossier en welke rol ziet het voor coöperaties als De Landgenoten?
 
Wie zal er binnen tien jaar voor ons voedsel zorgen? Al jaren werpt De Landgenoten die prangende vraag op tijdens lezingen, bij zijn infostanden en tijdens crowdfundingsactiviteiten. Die bezorgdheid komt natuurlijk ergens van. Door de vergrijzing van de agrarische sector, het gebrek aan opvolging, de lage lonen, de hoge werkdruk en de slechte toegang tot grond – door de stijgende grondprijzen en onwillige pachtwetten – dreigt ons lokale voedselproductiesyteem immers stil te vallen. Wat als niemand in België nog boer kan of wil worden?

Gelukkig beseft ook het Europees Parlement dat er dringend verjonging nodig is. Daarom roept het zijn lidstaten op om actie te ondernemen. Zo benadrukt het dat zowel jonge landbouwers als nieuwkomers actiever zullen zijn bij het invoeren van innovatieve bedrijfsideeën, het bevorderen van kortere voedselketens, het omarmen van nieuwe technologieën en productiemethoden, en het aannemen van duurzame landbouwpraktijken, zoals agro-ecologie en biolandbouw.
 
Bovendien erkent het Europees Parlement in zijn resolutie van 19 oktober 2023 ook dat jonge landbouwers – zowel vandaag als in de toekomst – het hardst zullen worden getroffen door de gevolgen van klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit. Niettemin kunnen zij ook de kansen die de groene en digitale transitie bieden het beste benutten. Ze kunnen een leidende rol spelen in deze transities.

Struikelblokken

Een van de grootste struikelblokken ziet het Europees Parlement in beschikbaarheid van grond. ‘De beperkte beschikbaarheid en de kosten van het huren of kopen van grond vormen grote obstakels voor jonge landbouwers.’ Naast de algemene lage winstgevendheid van landbouwactiviteiten, de vele administratieve vereisten en het slechte imago van de sector blijkt dat een van de belangrijkste belemmeringen om landbouwer te worden, concludeert het dossier.
 
Om die problemen aan te pakken, verzoekt Europa zijn lidstaten om coherente en langetermijnstrategieën uit te werken om generatiewisseling te bevorderen en de aantrekkelijkheid van de landbouwsector te vergroten. Opmerkelijk is dat het Europese Parlement zijn lidstaten oproept om ‘het gebruik van landbouwgrond te reguleren ter bevordering van de toegang tot grond voor jonge landbouwers door middel van aankoop, pacht of andere vormen van toegang.’ Daarnaast verzoekt het zijn lidstaten om te zorgen voor transparantie van de markt voor landbouwgrond. 

Om daarvoor te zorgen, stelt het voor een EU-waarnemingscentrum voor landbouwgrond op te richten dat gegevens verzamelt over trends en verkoop- en verhuurprijzen van grond en het gebruik ervan bijhoudt.

De rol van coöperaties als De Landgenoten

In het dossier wijst het Europees Parlement ook op de rol van coöperaties zoals De Landgenoten. Zo verzoekt Europa zijn lidstaten ‘verenigingen of coöperaties te steunen die met landbouwers samenwerken en grond kopen en aan landbouwers verhuren, met voorrang voor jonge landbouwers, en een inventaris op te maken van beschikbare openbare landbouwgrond.’  De reden daarvoor is simpel: volgens Europa spelen coöperaties en landbouwersorganisaties een belangrijke rol bij het helpen van jonge landbouwers – zowel bij de grondproblematiek als bij het vergroten van de deelname van jonge landbouwers aan de beleidsdialoog.
 
Het is geweldig dat het Europees Parlement eindelijk werk wil maken van zo’n groot probleem als de vergrijzing van de landbouw en het pionierswerk van coöperaties zoals De Landgenoten naar waarde schat. De Landgenoten is meer dan bereid om verder te bouwen aan een duurzame toekomst voor de Europese landbouwsector. We kijken uit naar de Vlaamse vertaling van deze resolutie.

Meewerken aan de verjonging van landbouw? Investeer hier mee in landbouwgrond en geef zo jonge bioboeren een duw in de rug.