Onze boekenrecensent Geerdt Magiels doorploetert de toevloed aan nieuwe boeken en pikt daaruit de titels die interessant zijn voor De Landgenoten. Deze week: ‘Denken als een berg’.
Aldo Leopold (1887-1948) was een Amerikaans bosbeheerder, ecoloog en natuurbeschermer. Zijn boek A Sand County Almanac kwam pas een jaar na zijn dood uit en is nu, 75 jaar later, samen met een bundeling van zijn essays voor het eerst in een voortreffelijke Nederlandse vertaling uitgebracht met de titel Denken als een berg.
Leopold heeft grote invloed gehad op de ontwikkeling van natuurbehoud en milieu. Hij ontwikkelde het concept van 'landethiek', een ecologie-gerichte en holistische visie op de plaats van de mens in de natuurlijke omgeving. De naoorlogse bevolkingsexplosie, de industrialisering van de landbouw en de globalisering van de handel, laat staan de klimaatverandering heeft hij niet meer meegemaakt, maar zijn inzichten blijken visionair te zijn en nog immer relevant.
Met een laconieke en scherpzinnige pen beschrijft Leopold de samenhang van alle levensvormen met hun omgeving en hun evoluerende interacties in tijd en ruimte. Daarin moet de mens een plaats vinden waarbij Leopold laat zien dat het niet gaat om een evenwicht vinden maar om te participeren in complexe processen waarvan de mens uiteindelijk ook afhankelijk is.
"Leopold suggereerde in 1948 al ingrepen die in natuurherstelwetten en Green Deal-programma's niet zouden misstaan"
Het land mag volgens Leopold niet alleen als grondstof worden gezien, maar in de eerste plaats als een levende gemeenschap waarmee de mens een ethische relatie moet onderhouden. Hij suggereert ingrepen die in natuurherstelwetten en Green Deal-programma's niet zouden misstaan. 'Bij elke boerderij hoort een bos', schrijft hij haast terloops, wijzend op de ecosysteemdiensten die in onze bnp-gerichte economie nog steeds te weinig aandacht krijgen. Hij onderstreept daarbij het belang van de bodem en van bodemdiversiteit voor natuur en landbouw, een inzicht dat ook vandaag nog meer aandacht en onderzoek verdient.
"Denken als een berg is een klein meesterwerk dat in geen enkele natuurminnende bibliotheek mag ontbreken"
De allereerste Nederlandstalige uitgave van het werk van Aldo Leopolds Denken als een berg is een heuglijke gebeurtenis. In de nauwgezette en soepele vertaling van Joris Capenberghs, die de tekst ook van verhelderende eindnoten voorziet, komt het ideeëngoed van Leopold als scherpzinnig observator en kritisch denkende ecoloog en bosbeheerder mooi tot zijn recht. Het voorwoord van Johan Braeckman en het nawoord van bioloog Hans Van Dyck duiden het belang van deze voorloper van de milieu- en klimaatbeweging. Denken als een berg is een klein meesterwerk dat in geen enkele natuurminnende bibliotheek mag ontbreken.