De Landgenoten vraagt aan haar boeren om biologisch te werken. In onze gebruiksovereenkomsten nemen we de voorwaarde op om biologisch te produceren. We doen dat omdat biologische landbouw zorg draagt voor de bodem, gezond voedsel oplevert én omdat het een positieve stimulans vormt voor de biodiversiteit. Myriam Dumortier, onderzoeker bij het INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) en tevens vrijwilliger bij De Landgenoten, schetst in Natuurfocus in een overtuigend pleidooi dat agro-ecologische landbouw de weg is om uit de biodiversiteitscrisis te geraken.
Terwijl boeren worden gestimuleerd tot schaalvergroting en specialisatie, zijn de gevolgen voor de biodiversiteit, het milieu, het klimaat en zelfs de boeren in toenemende mate alarmerend. Industriële landbouw verliest veerkracht, en dat is precies wat we nodig zullen hebben in tijden van verandering. De Verenigde Naties hebben 2021-2030 uitgeroepen tot het decennium van ecosysteemherstel. Het herstel van landbouwecosystemen moet hiervan deel uitmaken.
Agro-ecologische landbouw is gericht op het herstel van landbouwecosystemen. Het vervangt landbouwchemicaliën en zware machines door gewasdiversificatie, gewasrotatie, herstel van biodiversiteit, organische meststoffen, lichtere machines en meer arbeid. De veedichtheid is in evenwicht met de lokale behoefte aan meststoffen en de beschikbaarheid van veevoer, wat betekent dat ze drastisch wordt verminderd. Agro-ecologische landbouw kan niet gezien worden als een heropleving van het verleden. Het is een nieuwe benadering van de landbouw, gebaseerd op kennis en samenwerking met de natuur.
Een agro-ecologisch voedselsysteem heeft de capaciteit om de wereld te voeden, en intussen de negatieve gevolgen aanzienlijk te verminderen. De productiviteit is over het algemeen lager, wat deels een gevolg is van de focus op industriële landbouw in de afgelopen halve eeuw en de tijd die nodig is voor herstel.
De kernvoorwaarde voor het bereiken van voedselzekerheid is een drastische vermindering, van de consumptie van dierlijke eiwitten, maar niet van de afschaffing ervan. Veehouderij is immers een essentieel onderdeel van de landbouw. Met name herkauwers zijn uniek in het omzetten van gras in verteerbare eiwitten, en tegelijkertijd dragen ze bij aan natuurbehoud. Ook voedselverlies en -verspilling moeten worden aangepakt. Agro-ecologische landbouw kan de wereld alleen voeden als ook het voedselsysteem wordt getransformeerd wordt.
Agro-ecologische landbouw.jpg)
is gunstig voor de biodiversiteit, maar is zelden een oplossing voor bedreigde soorten. Daarom hebben we meer beschermde gebieden nodig. Doorgaan met agrarische industrialisatie wordt soms voorgesteld als oplossing. Verhoging van de productiviteit zou de oppervlakte die nodig is voor landbouw verkleinen en zo ruimte vrijmaken voor de natuur. Deze hypothese is zeer twijfelachtig, althans in het mondiale Noorden, waar de ruimte voor verdere productiviteitsverhoging marginaal is. Bovendien, als dit al zou worden bereikt, zou het boeren niet stimuleren om land terug te geven aan de natuur, integendeel. Agro-ecologische landbouw is de beste oplossing voor biodiversiteit, omdat het de migratie van soorten tussen beschermde gebieden vergemakkelijkt en negatieve effecten op beschermde gebieden vermindert. Boeren en natuurbeschermers moeten hun krachten bundelen en de verstedelijking en niet-agrarisch gebruik van het landbouwgebied bestrijden. Dit zou meer ruimte kunnen bieden om landbouwgrond terug te geven aan de natuur.
Het is mogelijk om de wereld te voeden, de biodiversiteit in stand te houden en boeren een goed leven te geven, op voorwaarde dat de consumptie van dierlijke eiwitten net als voedselverliezen en verspilling drastisch worden teruggedrongen. Agro-ecologische landbouw is nog in ontwikkeling en heeft de steun nodig van onderzoek, onderwijs en adviesdiensten. Landbouw en biodiversiteit kunnen elkaar versterken. Veehouderij is de kern van de huidige crisis tussen landbouw en natuur. In een agro-ecologische variant is zij de koploper in samenwerking. Een agro-ecologisch voedselsysteem is wat we nodig hebben om de biodiversiteitscrisis aan te pakken